cotton rate कापूस बाजारात दाखल, उत्पादनावर पावसाचा मोठा फटका
सद्याच्या हंगामात कापसाची आवक बाजारात सुरू झाली असून, उत्तर भारत, गुजरात, दक्षिण भारतातील काही बाजारांमध्ये कापसाची विक्री मोठ्या प्रमाणात वाढली आहे. मात्र, या हंगामात कापसाच्या उत्पादनाला पावसाचा मोठा फटका बसला आहे. विशेषतः गुजरात, कर्नाटक, तेलंगणा, महाराष्ट्रातील काही भागांमध्ये कापसाच्या पिकावर गंभीर परिणाम झाल्याचे दिसून आले आहे.
लागवड कमी, पिकाला पावसाचा फटका
यंदा कापसाची लागवड जवळपास 11 टक्क्यांनी कमी झाली असूनही, उत्पादकता चांगली असल्याचे सुरुवातीला सांगितले जात होते. परंतु प्रत्यक्षात, सप्टेंबर आणि ऑक्टोबर महिन्यांत अनेक राज्यांमध्ये झालेल्या पावसामुळे कापूस पिकाचे मोठ्या प्रमाणात नुकसान झाले आहे. गुजरात, उत्तर भारत आणि दक्षिण भारतातील काही भागांमध्ये पिकाची हानी अधिकच वाढली आहे.
कापसाला मिळणारा भाव आणि बाजारातील परिस्थिती
हंगामाच्या सुरुवातीला कापसाच्या किंमती हमीभावापेक्षा कमी असायच्या, मात्र यंदा त्यात बदल झाला आहे. हमीभावाजवळच कापसाला भाव मिळत आहे, याचे प्रमुख कारण म्हणजे देशांतर्गत कापसाच्या वापरात वाढ आणि पिकाच्या उत्पादनात घट. उद्योगांचे मत होते की, पाऊस चांगला झाल्यामुळे उत्पादनाला फारसा फटका बसणार नाही, परंतु प्रत्यक्षात परिस्थिती याच्या विपरीत आहे.
सततच्या पावसामुळे नुकसानात वाढ
गेल्या काही दिवसांत महाराष्ट्र, गुजरात आणि दक्षिण भारतातील काही भागांमध्ये मोठ्या प्रमाणात पाऊस पडल्यामुळे कापूस पिकाचे नुकसान वाढले आहे. कापसाच्या वेचणीच्या टप्प्यावर असताना किंवा वेचणीसाठी तयार असताना पाऊस झाल्याने शेतकऱ्यांचे नुकसान अधिकच वाढले आहे.
कॉटन असोसिएशन ऑफ इंडियाचा अहवाल: 2023-24 कापूस हंगामातील शिल्लक साठ्यावर अपडेट
कॉटन असोसिएशन ऑफ इंडियाचा बॅलन्सशीट अहवाल प्रसिद्ध
कॉटन असोसिएशन ऑफ इंडिया (CCI) ने 2023-24 हंगामातील कापसाच्या शिल्लक साठ्याबद्दल एक महत्वपूर्ण अहवाल जारी केला आहे. या अहवालानुसार, 2023-24 कापूस हंगामात जवळपास 30 लाख गाठी कापूस शिल्लक असल्याचा अंदाज आहे. या साठ्याची तुलना गेल्या वर्षाशी केली असता, 2022-23 हंगामात 50-60 लाख गाठी कापसाचा शिल्लक साठा होता.
2023-24 हंगामातील कापसाची स्थिती
नवीन कापूस हंगाम ऑक्टोबर 2023 मध्ये सुरू झाला असून, हा हंगाम सप्टेंबर 2024 मध्ये संपणार आहे. मागील हंगामाच्या तुलनेत यंदा देशातील पावसाची स्थिती काहीशी कमी राहिल्याने कापूस उत्पादनावर प्रभाव पडला आहे. तरीही, CCI ने दिलेल्या अहवालानुसार, 2023-24 मध्ये देशातील कापसाचे उत्पादन काही प्रमाणात वाढले आहे, कारण 2022-23 हंगामात दुष्काळी परिस्थिती होती.
देशातील कापूस उत्पादन, वापर आणि निर्यात
कॉटन असोसिएशन ऑफ इंडियाच्या बॅलन्सशीटमध्ये दिलेल्या माहितीनुसार, 2023-24 हंगामात देशातील कापूस उत्पादनाचे प्रमाण, वापर, निर्यात आणि शिल्लक साठ्याचा सविस्तर तपशील देण्यात आला आहे. ऑक्टोबर 2023 पासून सुरु झालेला हा हंगाम सप्टेंबर 2024 मध्ये संपला असून, 2025 हंगामाच्या तयारीसाठी महत्वाचा ठरणार आहे.
कॉटन असोसिएशनच्या या अहवालामुळे कापसाच्या व्यापारातील उद्योगधंद्यांना महत्वपूर्ण माहिती उपलब्ध झाली आहे, ज्याचा उपयोग पुढील व्यापारिक निर्णय घेण्यासाठी होणार आहे.
2023-24 कापूस हंगाम: उत्पादनात वाढ, निर्यात आणि आयातीत बदल
कॉटन असोसिएशन ऑफ इंडियाचा अहवाल: कापूस उत्पादनात वाढ
कॉटन असोसिएशन ऑफ इंडियाच्या अहवालानुसार, 2023-24 हंगामात देशातील कापूस उत्पादनात 325 लाख गाठींची नोंद झाली आहे, जे 2022-23 हंगामाच्या तुलनेत 6 लाख गाठींनी अधिक आहे. मागील हंगामात देशातील कापूस उत्पादन जवळपास 281 लाख गाठींचे होते. यंदा उत्पादकतेत वाढ असूनही, पावसामुळे काही भागात नुकसान झाले आहे.
कापसाची आयात आणि निर्यातीत मोठे बदल
2023-24 हंगामात भारताने जवळपास 17.50 लाख गाठी कापसाची आयात केली, तर निर्यात 28.50 लाख गाठींवर पोहोचली. सुरुवातीला कापसाचे दर आंतरराष्ट्रीय बाजारपेक्षा जास्त होते, ज्यामुळे निर्यात कमी होईल आणि आयात वाढेल असा अंदाज होता. परंतु व्हिएतनाम आणि बांगलादेशाकडून वाढलेल्या मागणीमुळे निर्यातेत मोठी वाढ झाली. मागील काही महिन्यांत निर्यातीचे प्रमाण वाढले आहे.
देशातील कापसाचा वापर वाढला
कॉटन असोसिएशनच्या अहवालानुसार, 2023-24 हंगामात देशातील कापसाचा वापरही वाढला आहे. 2022-23 मध्ये 311 लाख गाठी वापरल्या गेल्या होत्या, तर यंदा 313 लाख गाठी वापरण्यात आल्या आहेत.
लागवड कमी, परंतु उत्पादकतेत आशा
कॉटन असोसिएशनच्या अंदाजानुसार, यंदा कापसाची लागवड 11 टक्क्यांनी कमी झाली असली तरी, सुरुवातीला उत्पादकता चांगली राहील असे भाकीत करण्यात आले होते. मात्र, पावसामुळे शेवटच्या काही टप्प्यांमध्ये कापूस पिकाला फटका बसत आहे. विशेषतः बोंड फुटल्यामुळे कापूस पडत आहे आणि वेचणीच्या वेळी पावसामुळे नुकसान होत आहे.
2023-24 कापूस हंगाम: उत्पादन घट आणि कापसाच्या दरात मोठ्या तफावती
कापूस उत्पादनात घट होण्याची शक्यता: शेतकरी आणि बाजार अभ्यासकांची प्रतिक्रिया
2023-24 कापूस हंगामात सुरुवातीला उत्पादन 325 लाख गाठींचे होईल असा अंदाज होता, मात्र शेतकरी आणि बाजार अभ्यासकांच्या मते, प्रत्यक्षात उत्पादन गेल्यावर्षीपेक्षा कमी राहील. पाऊसमान चांगले असले तरी पावसामुळे झालेल्या नुकसानीमुळे उत्पादनावर परिणाम होत आहे. अनेक शेतकऱ्यांनीही याची पुष्टी केली आहे की यंदा कापसाचे उत्पादन घटेल.
हंगामाच्या सुरुवातीला कापसाच्या दरांमध्ये तफावत
कापसाचा हंगाम सुरू झाल्याने उत्तर भारत, गुजरात, कर्नाटक आणि इतर राज्यांमधील बाजारपेठांमध्ये मोठ्या प्रमाणात कापसाची आवक सुरू झाली आहे. कापसाच्या गुणवत्तेनुसार दरांमध्ये तफावत दिसून येत आहे. ज्या कापसाला पावसाचा फटका बसलेला नाही आणि ज्यात ओलावा कमी आहे, त्या कापसाला हमीभावाच्या जवळपास किंवा त्याहून अधिक दर मिळत आहेत. मात्र, ज्या कापसात ओलावा जास्त आहे किंवा गुणवत्ता कमी आहे, त्याच्या दर 7 हजार ते 7 हजार 750 रुपयांच्या दरम्यान आहेत.
विविध राज्यांतील कापूस दर
देशभरातील कापूस दरांची सरासरी 7हजार ते 7 हजार 400 रुपयांच्या दरम्यान आहे. गुजरातमध्ये दर 7 हजार ते 7 हजार 800 रुपयांच्या दरम्यान आहेत, तर उत्तर भारतात हे दर 7 हजार 200 ते 7 हजार 900 रुपयांपर्यंत जात आहेत. कर्नाटकात कापूस दर 7 हजार ते 7 हजार 500 रुपयांच्या दरम्यान आहेत. महाराष्ट्रात मात्र पावसामुळे कापसाचे दर कमी दिसत आहेत, साधारण 7 हजार ते 7 हजार 400 रुपयांच्या दरम्यान.
हमीभावाची माहिती
सरकारने 2023-24 हंगामासाठी मध्यम धाग्याच्या कापसाचा हमीभाव 7 हजार 21 रुपये, तर लांब धाग्याच्या कापसाचा हमीभाव 7 हजार 521 रुपये ठरवला आहे. बाजारपेठेत हमीभावाच्या दरम्यानच सरासरी दर दिसून येत आहेत, विशेषत: लांब आणि मध्यम धाग्याच्या कापसासाठी.
कापूस हंगाम 2023-24: आवक आणि पावसामुळे उत्पादनात घट
देशातील कापसाची आवक सुरू, गुजरातमध्ये सर्वाधिक आवक
16 ऑक्टोबरपर्यंतच्या उपलब्ध आकडेवारीनुसार, देशभरात कापसाची आवक सुरू झाली असून, बाजारात जवळपास 63,000 गाठी दाखल झाल्या आहेत. यामध्ये सर्वाधिक आवक गुजरातमधील बाजारपेठांमध्ये नोंदली गेली आहे, जिथे आगाप लागवड झाल्यामुळे कापसाची आवक लवकर सुरू झाली. उत्तर भारतातील पंजाब, हरियाणा आणि राजस्थानमध्ये एकूण 10,000 गाठींची आवक झाली आहे, तर गुजरातमध्ये 16,500 गाठी, कर्नाटकमध्ये 10,500 गाठी, आणि महाराष्ट्रात 7,300 गाठी बाजारात दाखल झाल्या आहेत.
पावसाचा फटका आणि कापसाच्या उत्पादनावर परिणाम
जरी कापसाची आवक सुरू झाली असली, तरी उत्पादनात घट होणार हे निश्चित मानले जात आहे. गुजरात, तेलंगणा, कर्नाटक आणि आंध्र प्रदेशातील कापूस पिकावर पावसाचा विपरीत परिणाम झाल्याने उत्पादनात घट होणार आहे. विशेषत: गुजरातमध्ये जोरदार पावसामुळे कापसाचे नुकसान अधिक झाले आहे. या नुकसानाची नेमकी व्याप्ती अद्याप समजलेली नसली तरी, बाजारातील व्यापारी आणि शेतकऱ्यांच्या मते, नुकसान मोठे आहे.
शेतकऱ्यांसाठी बाजारातील दिशा
कापूस विक्रीच्या संदर्भात शेतकऱ्यांनी टप्प्याटप्प्याने कापूस विकल्यास बाजारात दबाव कमी राहील आणि त्यामुळे कापसाचे दर वाढण्यास मदत होईल. आंतरराष्ट्रीय बाजारात सध्या कापसाच्या वायद्यांमध्ये निगेटिव्ह ट्रेंड दिसत असून, परिस्थिती सुधारेल असे संकेत मिळत आहेत. कच्च्या तेलाच्या किमतींनुसार मानवनिर्मित धाग्याच्या (पॉलिस्टर) उत्पादनावर परिणाम होऊ शकतो. त्यामुळे कापसाच्या दरांवरही त्याचा परिणाम दिसून येईल.
शेतकऱ्यांना हमीभावात कापूस विकण्याचा सल्ला
ज्या शेतकऱ्यांना तातडीने विक्री करायची आहे, त्यांनी हमीभावाच्या दरम्यानच कापूस विकावा. यंदा कापसाला चांगले दर मिळण्याची शक्यता आहे. आपल्याला आपल्या बाजार समितीत कापसाला मिळणाऱ्या दरांची माहिती असली तर ती कमेंट करून शेअर करावी.
कापसाच्या बाजारात पुढील महिन्यांत कोणते बदल होतात हे पाहणे महत्त्वाचे ठरणार आहे.
शासकीय माहिती आणि योजना WhatsApp ग्रुप⚡जॉईन करा!