Panjabrao Dakh: राज्यात १० जुलै २०२५ पर्यंत सार्वत्रिक पावसाची शक्यता कमी, पाऊस भाग बदलत पडणार. विदर्भ आणि उत्तर महाराष्ट्रात अधिक जोर राहील, तर मराठवाड्यात तुरळक ठिकाणी हजेरी लागेल, असा अंदाज प्रसिद्ध हवामान अभ्यासक पंजाबराव डख यांनी वर्तवला आहे.
थेट सोयाबीनच्या शेतातून शेतकऱ्यांना दिलासा आणि सल्ला
विदर्भ आणि उत्तर महाराष्ट्रावर ‘वरुणराजाची कृपा’ कायम
मराठवाड्यात पाऊस विखुरलेल्या स्वरूपात; सार्वत्रिक पावसाची प्रतीक्षा
पावसाचे बदलते स्वरूप आणि त्यामागील शास्त्रीय कारण
शेतकऱ्यांसाठी महत्त्वाचा सल्ला: शेतीची कामे थांबवू नका
१० जुलै नंतर वातावरणात मोठ्या बदलाची शक्यता
गुगळी धामणगाव, दि. ३ जुलै २०२५:
“राज्यात सध्या सार्वत्रिक पावसाचे वातावरण नाही, पाऊस भाग बदलत बदलत आणि विखुरलेल्या स्वरूपात पडणार आहे. त्यामुळे शेतकऱ्यांनी आपली शेतीची कामे थांबवू नयेत,” असा महत्त्वपूर्ण अंदाज आणि सल्ला प्रसिद्ध हवामान अभ्यासक पंजाबराव डख (Panjabrao Dakh) यांनी आज, ३ जुलै २०२५ रोजी थेट आपल्या शेताच्या बांधावरून दिला आहे. त्यांनी आपल्या २५ जून रोजी पेरणी केलेल्या आणि उत्तम उगवण झालेल्या सोयाबीन पिकाची पाहणी करत असताना हा हवामान अंदाज (Weather Forecast) शेतकऱ्यांपर्यंत पोहोचवला.
थेट सोयाबीनच्या शेतातून शेतकऱ्यांना दिलासा आणि सल्ला
पंजाबराव डख यांनी आपल्या सोयाबीनच्या शेतातून संवाद साधताना सांगितले की, त्यांनी २५ जून रोजी पेरणी केली होती आणि आता पिकाची उगवण (Germination) अतिशय चांगली झाली आहे. याच पार्श्वभूमीवर त्यांनी राज्यातील शेतकऱ्यांना हवामानाची माहिती दिली. त्यांच्या मते, राज्यात १० जुलैपर्यंत पावसाचे स्वरूप हे असेच विखुरलेले राहणार आहे. काही भागांना पाऊस सोडून देईल, तर काही ठिकाणी हजेरी लावेल. त्यामुळे शेतीची कामे जशी शक्य असतील, तशी करून घेण्याचा सल्ला त्यांनी दिला आहे.
विदर्भ आणि उत्तर महाराष्ट्रावर ‘वरुणराजाची कृपा’ कायम
पंजाबराव डख यांच्या अंदाजानुसार, सध्या वरुणराजाची सर्वाधिक कृपा ही विदर्भ आणि उत्तर महाराष्ट्रावर राहील. पूर्व विदर्भ (नागपूर, वर्धा, भंडारा, यवतमाळ) आणि पश्चिम विदर्भ (अमरावती, अकोला, बुलढाणा) या दोन्ही विभागांतील ११ जिल्ह्यांमध्ये भाग बदलत पाऊस पडत राहील. यासोबतच उत्तर महाराष्ट्रातील जळगाव, धुळे आणि नंदुरबार या जिल्ह्यांमध्येही पावसाचा जोर अधिक असेल. हा पाऊस १० जुलैपर्यंत याच पट्ट्यात अधिक सक्रिय राहण्याची शक्यता आहे.
मराठवाड्यात पाऊस विखुरलेल्या स्वरूपात; सार्वत्रिक पावसाची प्रतीक्षा
विदर्भ आणि खान्देशच्या तुलनेत मराठवाड्यात पावसाचे प्रमाण कमी आणि विखुरलेले असेल. हिंगोली, परभणी, बीड, जालना, छत्रपती संभाजीनगर, नांदेड, लातूर आणि धाराशिव या जिल्ह्यांमध्ये पाऊस हजेरी लावेल, पण तो काही भागांपुरताच मर्यादित असेल. अनेक ठिकाणी पावसाने उघडीप दिलेली असेल. त्यामुळे मराठवाड्यातील शेतकऱ्यांना सार्वत्रिक पावसासाठी (Widespread Rain) आणखी काही दिवस वाट पाहावी लागेल.
पावसाचे बदलते स्वरूप आणि त्यामागील शास्त्रीय कारण
राज्यात सध्या जोरदार वारे का वाहत आहेत आणि पाऊस एकाच पट्ट्यात का आहे, याचे कारणही डख यांनी स्पष्ट केले. त्यांच्या मते, सध्या तीन कमी दाबाचे पट्टे (Low-Pressure Systems) सक्रिय असून ते नागपूर, वर्धा, अमरावती, बुलढाणा, जळगाव मार्गे मध्यप्रदेश आणि राजस्थानच्या दिशेने सरकत आहेत. यामुळेच या पट्ट्यात पावसाचा जोर जास्त असून उर्वरित महाराष्ट्रात पाऊस कमी आहे. हे वारे साधारणतः ७ जुलैच्या आसपास थांबतील आणि त्यानंतर वातावरणात बदल व्हायला सुरुवात होईल, असेही त्यांनी नमूद केले.
शेतकऱ्यांसाठी महत्त्वाचा सल्ला: शेतीची कामे थांबवू नका
पावसाच्या या खंडित स्वरूपामुळे शेतकऱ्यांनी आपली कामे थांबवू नयेत, असा मोलाचा सल्ला डख यांनी दिला.
खुरपणी आणि फवारणी: पावसाने उघडीप दिली की, पिकातील खुरपणी (Weeding), डवरणी आणि आवश्यक फवारणी (Spraying) करून घ्यावी.
तणनाशक फवारणी: सोयाबीनवर तणनाशक फवारणी करण्यापूर्वी जमिनीतील ओलावा तपासावा. “जमिनीत हात घातल्यावर मातीचा लाडू तयार होत असेल, तरच तणनाशक फवारण्यासाठी ती योग्य वेळ आहे,” असा सोपा आणि व्यावहारिक सल्ला त्यांनी दिला. कापूस आणि इतर पिकांचीही मशागत करून घेण्यास हरकत नाही.
१० जुलै नंतर वातावरणात मोठ्या बदलाची शक्यता
सध्याची पावसाची स्थिती १० जुलैपर्यंत कायम राहील. त्यानंतर मात्र वातावरणात मोठे बदल होण्याची शक्यता असून, राज्यात सार्वत्रिक पावसासाठी पोषक स्थिती निर्माण होऊ शकते. त्याबद्दलचा सविस्तर अंदाज १० जुलैच्या आसपास दिला जाईल, असेही पंजाबराव डख यांनी स्पष्ट केले.