लाडकी बहीण योजना: राज्य सरकारने नवीन स्क्रुटनी नियम लागू केला आहे, ज्यामुळे अनेक लाभार्थींना योजनेच्या हप्त्यांवर आता रोक लागू शकतो. हा नियम विशेषतः डुप्लिकेट दस्तऐवज सादर करणाऱ्या बहिणींवर लागू होणार आहे. अर्ज करताना ज्या लाभार्थींनी चुकीचे किंवा डुप्लिकेट दस्तऐवज दिले आहेत, त्यांचे हप्ते थांबवले जातील.
काय आहे स्क्रुटनी नियम?
स्क्रुटनी नियम म्हणजे प्रत्येक लाभार्थ्याची कायदेशीर फेरतपासणी करणे. या प्रक्रियेत अर्जांची छाननी केली जाईल आणि डुप्लिकेट कागदपत्रे सादर केल्यास त्या अर्जदारांचा लाभ रद्द केला जाईल. यामुळे योजनेचा अपवापर रोखण्यासाठी सरकारने हा महत्त्वपूर्ण पाऊल उचलले आहे.
अर्जांची फेरतपासणी का?
राज्यातील लाडकी बहीण योजनेत अनेक अर्जदारांनी डुप्लिकेट दस्तऐवज जोडून अपवापर केला आहे. काही ठिकाणी अर्ज भरताना अतिरिक्त पैसे घेऊन दस्तऐवजांमध्ये फेरफार केल्याचे निदर्शनास आले आहे. या कारणामुळे सरकारने अर्जांची फेरतपासणी करण्याचा निर्णय घेतला आहे.
डुप्लिकेट कागदपत्रे दिल्यास योजनेचा लाभ बंद
जर लाभार्थ्यांनी अर्ज भरताना डुप्लिकेट दस्तऐवज सादर केले असतील, तर त्यांचा लाडकी बहीण योजनेतील लाभ पूर्णपणे बंद होईल. सरकारने हा निर्णय घेत इतर पात्र लाभार्थ्यांना योग्य लाभ मिळवून देण्यासाठी कठोर पाऊल उचलले आहे.
सातारा जिल्ह्यात ३० डुप्लिकेट अर्ज भरलेल्या प्रकरणाचा उलगडा
सातारा जिल्ह्यातील एक महत्त्वपूर्ण प्रकरण समोर आले आहे, जिथे एका महिलेनं 30 अर्ज भरून योजनेचा लाभ घेतल्याचे उघड झाले आहे. या सर्व अर्जांवर अप्रूवल मिळालं असून 30 अर्जांवरील पैसे त्यांच्या खात्यात जमा झाल्याचे निदर्शनास आले आहे. डुप्लिकेट दस्तऐवजांचा वापर करून ही फसवणूक करण्यात आली आहे, ज्यामुळे राज्य सरकारने या प्रकरणाची गांभीर्याने दखल घेतली आहे.
स्क्रुटनी नियम: डुप्लिकेट दस्तऐवज आणि अर्जांवर कठोर कारवाई
लाडकी बहीण योजनेसाठी राज्य सरकारने नवीन स्क्रुटनी नियम लागू केला आहे, ज्यात अर्जदारांच्या अर्जांची फेरतपासणी होणार आहे. डुप्लिकेट दस्तऐवज आणि फसवणूक झालेल्या अर्जांची छाननी केली जाईल. जर अर्जदाराने योग्य दस्तऐवज दिले असतील, तर त्यांना काळजी करण्याची आवश्यकता नाही. मात्र, डुप्लिकेट कागदपत्रे जोडून अर्ज केल्यास लाभार्थ्यांना योजनेचा लाभ थांबवला जाईल.
डबल फॉर्म भरणाऱ्या अर्जदारांवरही कारवाई
या छाननीमध्ये एक महत्त्वाचा मुद्दा म्हणजे डबल फॉर्म भरलेले अर्जदार. काही महिलांनी डुप्लिकेट फॉर्म भरून विविध खाते क्रमांक किंवा आधार कार्डांचा वापर केला आहे. या प्रकारच्या फसवणुकीमुळे राज्य सरकारने स्क्रुटनी नियमांतर्गत कडक कारवाईची तयारी केली आहे. जर लाभार्थी या छाननीत सापडले, तर त्यांचा योजनेचा लाभ रद्द करण्यात येईल.
फसवणुकीला आळा घालण्यासाठी राज्य सरकारचा पुढाकार
लाडकी बहीण योजनेतील अपप्रवृत्ती रोखण्यासाठी राज्य सरकारने हा कठोर पाऊल उचलला आहे. फसवणूक करणाऱ्यांवर कारवाई होणार असून, पात्र लाभार्थ्यांना योग्य लाभ मिळवून देण्यासाठी या प्रक्रियेत पारदर्शकता आणली जाणार आहे.
एकापेक्षा अधिक योजना लाभार्थ्यांना योजनेतून वगळले जाईल
लाडकी बहीण योजनेत एकापेक्षा अधिक सरकारी योजनांचा लाभ घेणाऱ्या महिलांना योजनेतून वगळण्यात येणार आहे. प्रधानमंत्री मातृवंदना योजना, मनरेगा अशा योजनांचा लाभ घेणाऱ्या महिलांना लाडकी बहीण योजनेचा लाभ मिळणार नाही. यामुळे सरकारने लाभार्थ्यांच्या अर्जांची फेरतपासणी करण्याचे निर्देश दिले आहेत.
निराधार लाभार्थ्यांवरही योजनेचा परिणाम
निराधार योजनेतून लाभ घेणाऱ्या महिलांनी देखील लाडकी बहीण योजनेचा लाभ घेतल्याचे निदर्शनास आले आहे. त्यामुळे आता अशा लाभार्थींना या योजनेतून वगळण्यात येईल. सरकारने यासाठी कडक तपासणीचे आदेश दिले आहेत आणि अपात्र लाभार्थींना योजनेपासून दूर ठेवण्यात येणार आहे.
जॉइंट अकाउंटधारक महिलांना योजनेचा लाभ मिळण्यास अडचण
ज्या महिलांचे जॉइंट अकाउंट आहे आणि डीबीटी (डायरेक्ट बेनेफिट ट्रान्सफर) दुसऱ्या व्यक्तीच्या नावाने लिंक आहे, त्यांना लाडकी बहीण योजनेचा लाभ मिळणार नाही. जॉइंट अकाउंटच्या महिलांनी स्वतंत्र बचत खाते उघडावे आणि डीबीटी लिंक करावे, अशी शिफारस करण्यात आली आहे. कारण जॉइंट अकाउंटमुळे अनेक महिलांना योजनेचा लाभ मिळू शकत नाही.
स्वतंत्र खात्याचा सल्ला
महिलांनी स्वतःच्या नावाने स्वतंत्र बचत खाते उघडावे, ज्यात डीबीटी लिंक असावी, असा सरकारचा सल्ला आहे. जॉइंट अकाउंट असलेल्या महिलांना योजनेचा लाभ मिळण्यास अडथळा येऊ शकतो, त्यामुळे तात्काळ स्वतःचे खाते उघडणे आवश्यक आहे.
कागदपत्र छानणीसाठी नव्या नियमांची अंमलबजावणी
लाडकी बहीण योजनेसाठी राज्य सरकारने नवीन नियम लागू केले आहेत, ज्यात कागदपत्रांची छाननी झाल्यानंतरच हप्ता वितरित केला जाणार आहे. कायदेशीर तपासणीनंतर पात्र महिलांच्या खात्यात हप्ते जमा होणार आहेत. जे लाभार्थी या नव्या नियमांमध्ये बसतील त्यांनाच योजनेचा लाभ मिळणार आहे, अन्यथा अशा महिलांना योजनेपासून दूर राहावे लागेल.
डबल अर्ज आणि डुप्लिकेट कागदपत्रांवर कारवाई
काही महिलांनी डबल अर्ज भरले आहेत किंवा डुप्लिकेट कागदपत्र जोडली आहेत, त्याचबरोबर चुकीची माहिती अपलोड केली आहे. ज्या महिलांकडे ट्रॅक्टर किंवा चार चाकी वाहने आहेत आणि तरीही योजनेचा लाभ घेत आहेत, त्यांनाही योजनेतून वगळले जाणार आहे. सरकारने याबाबत कडक तपासणी सुरू केली असून, चौकशी पूर्ण झाल्यानंतरच हप्ते वितरित होणार आहेत.
सप्टेंबर अखेरीस होणार हप्त्यांचे वितरण
मुख्यमंत्री एकनाथ शिंदे आणि महिला व बाल विकास मंत्री अदिती तटकरे यांनी दिलेल्या माहितीनुसार, सप्टेंबर महिन्याच्या शेवटी पात्र महिलांच्या खात्यात पुढील हप्ता जमा केला जाईल. ज्या महिलांच्या खात्यात पूर्वी 3000 रुपये जमा झाले आहेत, त्यांच्या खात्यात आता 1500 रुपये जमा होणार आहेत. ज्यांनी जुलैपासून अर्ज केले होते पण काही कारणांमुळे अपात्र ठरले होते, त्यांनी त्रुटी दुरुस्त केल्यास त्यांच्या खात्यात 4500 रुपये जमा होतील.
नवीन अर्जदारांसाठी संधी
ज्या महिलांनी सप्टेंबर महिन्यात अर्ज केले आहेत, त्यांच्या खात्यावरही हप्ता जमा होणार आहे. सरकारने स्पष्ट केले आहे की कायदेशीर चौकशी झाल्यानंतरच नवीन लाभार्थ्यांना योजनेचा लाभ मिळू शकेल.