Crop Insurance 2024 राज्यात ऑगस्ट-सप्टेंबर महिन्यांत झालेल्या अतिवृष्टी आणि परतीच्या पावसामुळे शेतीपिकांचे मोठ्या प्रमाणात नुकसान झाले आहे. यामुळे राज्यभरातून लाखो शेतकऱ्यांनी पीक विमा योजनेअंतर्गत नुकसान भरपाईसाठी दावे दाखल केले आहेत. अनेक जिल्ह्यांमध्ये अधिसूचना जारी करण्यात आल्या असून, काही ठिकाणी “वाइड स्प्रेड” अंतर्गत झालेल्या नुकसानीची मोजणी केली जात आहे.
शेतकऱ्यांचे पंचनामे आणि भरपाईची प्रतीक्षा
शेतकरी आता पंचनामे आणि भरपाईसाठी प्रतीक्षेत आहेत. परतीच्या पावसामुळे झालेल्या नुकसानीबाबत शेतकऱ्यांना भरपाई कधी मिळेल, याबाबत असमंजसता आहे. शेतकऱ्यांमध्ये पंचनामे होतील का आणि त्यानुसार भरपाई मिळेल का, यासंबंधी प्रश्न उपस्थित होत आहेत.
अधिसूचना आणि नुकसानभरपाई
काही जिल्ह्यांमध्ये अधिसूचना जारी करण्यात आल्या असून, नुकसानीची मोजणी “वाइड स्प्रेड” अंतर्गत करण्यात येत का?. मात्र, अद्यापही शेतकऱ्यांना भरपाई मिळालेली नाही, ज्यामुळे शेतकऱ्यांमध्ये संभ्रमाचे वातावरण आहे.
खरीप हंगाम 2023: दुष्काळी परिस्थिती आणि परतीच्या पावसामुळे शेतकऱ्यांचे मोठे नुकसान, वैयक्तिक दावे वाढले
खरीप हंगाम 2023 मध्ये राज्यात मोठ्या प्रमाणात दुष्काळी परिस्थिती निर्माण झाली होती. पावसाचा खंड, अतिवृष्टी आणि पूर परिस्थितीमुळे राज्यातील शेतकऱ्यांना मोठ्या नुकसानीचा सामना करावा लागला. यामुळे शेतकऱ्यांनी पिक विमा योजनेंतर्गत वैयक्तिक दावे मोठ्या प्रमाणात दाखल केले होते, परंतु विमा कंपन्यांनी अनेक दावे नाकारले होते.
बुलढाणा जिल्ह्यात आंदोलनानंतर दावे मंजूर
बुलढाणा जिल्ह्यात वैयक्तिक दावे नाकारण्यात आल्याने शेतकऱ्यांनी आंदोलन केले. या आंदोलनाच्या पार्श्वभूमीवर काही दावे पुन्हा मंजूर करण्यात आले, परंतु अद्यापही त्या दाव्यांचा विमा वितरण झालेला नाही. जळगाव आणि जालना जिल्ह्यांतही अशीच परिस्थिती होती, जिथे दुष्काळामुळे केलेले दावे नाकारण्यात आले होते.
खरीप हंगाम 2024: पुन्हा दुष्काळ आणि अतिवृष्टीची शक्यता
2024 च्या खरीप हंगामातही दुष्काळ आणि अतिवृष्टीमुळे पुन्हा अशाच परिस्थितीची शक्यता निर्माण झाली आहे. जुलै महिन्यात काही भागांत अतिवृष्टी झाली होती, तर ऑगस्ट-सप्टेंबर महिन्यांत राज्यात मोठ्या प्रमाणात पाऊस झाला. परतीच्या पावसामुळे देखील राज्यातील नाशिक, सांगली, जळगाव, नांदेड आणि इतर भागांत शेती पिकांचे मोठे नुकसान झाले आहे.
वैयक्तिक दावे आणि वाइड स्प्रेड अंतर्गत नुकसान मोजणी
नाशिक, धाराशिव, सोलापूर आणि विदर्भातील जिल्ह्यांसह इतर भागांत शेतकऱ्यांनी मोठ्या प्रमाणात वैयक्तिक दावे दाखल केले आहेत. जर वैयक्तिक दावे 25% पेक्षा जास्त असतील, तर त्यांना “वाइड स्प्रेड” अंतर्गत मोजले जातात मात्र, पीक विमा कंपन्या किंवा कृषी विभागाकडून अद्याप याबाबत ठोस माहिती उपलब्ध नाही, ज्यामुळे शेतकऱ्यांमध्ये संभ्रम निर्माण झाला आहे.
शेतकरी भरपाईच्या प्रतीक्षेत आहेत, परंतु अद्याप पंचनामे आणि नुकसान भरपाई कधी मिळणार याबाबत कोणताही ठोस निर्णय घेण्यात आलेला नाही.
खरीप हंगाम 2024: पीक विमा दावे वाढले, शेतकरी भरपाईच्या प्रतीक्षेत
खरीप हंगाम 2024 मध्ये राज्यभरात दुष्काळ, अतिवृष्टी आणि परतीच्या पावसामुळे पिकांचे मोठ्या प्रमाणात नुकसान झाले आहे. यामुळे शेतकऱ्यांनी मोठ्या प्रमाणात पीक विमा योजनेअंतर्गत दावे दाखल केले आहेत. मात्र, अद्यापही शेतकऱ्यांना नुकसान भरपाई मिळालेली नाही, ज्यामुळे शेतकरी चिंतेत आहेत.
मागील वर्षाचा अनुभव
2023 मध्ये नाशिक आणि अहिल्यानगर जिल्ह्यांमध्ये 1,200 ते 1,500 कोटी रुपयांचे पीक विमा वितरण झाले होते, ज्यामुळे त्या भागातील शेतकऱ्यांना दिलासा मिळाला. मात्र, इतर जिल्ह्यांमध्ये अद्याप शेतकऱ्यांना भरपाई मिळालेली नाही. यंदा खरीप हंगाम 2024 मध्येही शेतकऱ्यांना अशाच परिस्थितीचा सामना करावा लागत आहे.
पीक विमा पॉलिसी आणि दावे
खरीप हंगाम 2024 मध्ये एकूण 1 कोटी 65 लाख पीक विमा पॉलिसी जनरेट करण्यात आल्या आहेत. विशेषत: राज्यात जवळपास 80 लाख दावे दाखल झाले आहेत. कांद्याच्या काही पॉलिसीमध्ये बोगस दावे आढळल्यामुळे तपासणी सुरू आहे, मात्र इतर पिकांसाठीचे दावे मंजूर होण्याची शक्यता आहे.
पंचनाम्यांची गती आणि शेतकऱ्यांची चिंता
सोलापूर आणि इतर जिल्ह्यांमध्ये ऑफलाईन आणि ऑनलाईन पद्धतीने दावे स्वीकारले जात आहेत. 72 तासांच्या आत दावे दाखल करण्याचे निर्देश दिले होते, परंतु या प्रक्रियेत विलंब होत आहे. काही ठिकाणी पंचनाम्यांसाठी पैसे मागितले जात असल्याच्या तक्रारी देखील समोर येत आहेत, ज्यामुळे शेतकरी संभ्रमात आहेत.
परतीचा पाऊस आणि नवीन दावे
गेल्या काही दिवसांत राज्यभरात परतीच्या पावसामुळे पिकांचे मोठ्या प्रमाणात नुकसान झाले आहे. 24 ऑक्टोबरपर्यंत पावसाचा अंदाज असल्यामुळे शेतकरी कापूस, तूर आणि इतर पिकांचे दावे मोठ्या प्रमाणात दाखल करत आहेत.
शेतकऱ्यांना लवकरात लवकर नुकसान भरपाई मिळावी, अशी अपेक्षा व्यक्त केली जात आहे.
नांदेड आणि बीडमध्ये पीक विमा दावे मोठ्या प्रमाणात दाखल, शेतकरी अद्याप भरपाईच्या प्रतीक्षेत
खरीप हंगाम 2024 मध्ये नांदेड आणि बीड जिल्ह्यांमध्ये मोठ्या प्रमाणात पीक विमा दावे दाखल करण्यात आले आहेत. नांदेड जिल्ह्यात जवळपास 8 लाखांपेक्षा जास्त तक्रारी शेतकऱ्यांनी दाखल केल्या आहेत, तर बीड जिल्ह्यातही सुमारे 9 लाख तक्रारी दाखल झाल्या आहेत. मात्र, अद्यापही कृषी विभागाकडून या दाव्यांबाबत कोणतीही ठोस माहिती किंवा अधिसूचना जारी करण्यात आलेली नाही.
बीड जिल्ह्यात अधिसूचनेची प्रतीक्षा
बीड जिल्ह्यात शेतकऱ्यांनी मोठ्या प्रमाणात पीक विमा तक्रारी दाखल केल्या असून, या तक्रारी वैयक्तिक स्वरूपाच्या आहेत. तरीही बीडसाठी अद्याप कोणतीही अधिसूचना जारी करण्यात आलेली नाही, ज्यामुळे शेतकरी संभ्रमात आहेत की बीड जिल्ह्याला ‘वाइड स्प्रेड’च्या अंतर्गत पिक विमा मंजूर होणार का?
नांदेड: सर्वाधिक तक्रारी आणि मदतीची शक्यता
नांदेड जिल्हा 2024 मध्ये सर्वाधिक बाधित जिल्ह्यांपैकी एक मानला जातोय. याठिकाणी 8 लाखांपेक्षा जास्त पीक विमा दावे दाखल करण्यात आले आहेत. आचारसंहितेनंतर पंचनामे मंजूर झाल्यास, नांदेड जिल्ह्याला मोठ्या प्रमाणात मदत मिळण्याची शक्यता आहे.
शेतकऱ्यांना अद्याप माहिती नाही
शेतकऱ्यांना अद्याप पीक विमा मंजुरीसंदर्भात कोणतीही माहिती देण्यात आलेली नाही. कृषी विभागाने या संदर्भात शेतकऱ्यांना योग्य ती माहिती देऊन त्यांना दिलासा द्यावा, अशी अपेक्षा व्यक्त केली जात आहे.
राज्यातील पीक विमा तक्रारी: अहिल्यानगर, नाशिक, परभणीसह अनेक जिल्ह्यांमध्ये लाखो दावे दाखल
खरीप हंगाम 2024 मध्ये राज्यभरातील शेतकऱ्यांनी मोठ्या प्रमाणात पीक विमा तक्रारी दाखल केल्या आहेत. यामध्ये मका, मूग, उडीद, सोयाबीन आणि इतर पिकांच्या नुकसानीबाबत शेतकऱ्यांनी ऑनलाईन आणि ऑफलाईन पद्धतीने तक्रारी दाखल केल्या आहेत. अनेक जिल्ह्यांमध्ये अधिसूचना काढण्यात आली असून काही जिल्ह्यांमध्ये पंचनाम्याची प्रक्रिया सुरू आहे.
अहिल्यानगर आणि सोलापूरमध्ये लाखोंच्या घरात तक्रारी
अहिल्यानगर जिल्ह्यात 2.7 लाख तक्रारी दाखल झाल्या आहेत. यात मका, मूग, उडीद, सोयाबीन अशा विविध पिकांचा समावेश आहे. सोलापूर जिल्ह्यात 2.05 लाख तक्रारी दाखल झाल्या आहेत. नाशिक जिल्ह्यात 1 लाख तक्रारी नोंदवल्या गेल्या आहेत.
परभणी, नांदेड आणि हिंगोली जिल्ह्यांना अग्रिम पीक विमा मदत
परभणी जिल्ह्यात तक्रारींची संख्या मोठ्या प्रमाणात वाढली आहे. परिणामी, परभणीला 25% अग्रिम पीक विमा मदत देण्यात येणार आहे. याचसह नांदेड, हिंगोली, आणि यवतमाळ जिल्ह्यांनाही अग्रिम मदत मिळणार आहे. नांदेडमध्ये सुमारे 8 लाख तक्रारी दाखल झाल्या आहेत.
इतर प्रमुख जिल्ह्यांतील तक्रारींची संख्या
- वर्धा: 1.90 लाख तक्रारी
- नागपूर: 1.06 लाख तक्रारी
- जालना: 4.35 लाख तक्रारी
- चंद्रपूर: 85,000 तक्रारी
- जळगाव: 1.40 लाख तक्रारी
- संभाजीनगर: 7.80 लाख तक्रारी
- भंडारा: 20,000 तक्रारी
- पालघर: 2,500 तक्रारी
कोकण आणि इतर जिल्ह्यांतील तक्रारी कमी
कोल्हापूर जिल्ह्यात 6,000 तक्रारी आल्या आहेत, तर ठाणे, रत्नागिरी, सिंधुदुर्ग या जिल्ह्यांत अनुक्रमे 1,000, 500, आणि 200 तक्रारी दाखल झाल्या आहेत.
व्यापक अधिसूचना आणि पंचनाम्यांची प्रतीक्षा
राज्यातील काही जिल्ह्यांमध्ये अधिसूचना जारी करण्यात आल्या असून, काही जिल्ह्यांत शेतकऱ्यांचे दावे अजूनही प्रक्रियेत आहेत. जालना आणि इतर जिल्ह्यांतील तक्रारींच्या प्रमाणामुळे वाइड स्प्रेड नुकसान म्हणून गणना होणार का हे देखील पाहण्यासारखे राहील.
वाशिम आणि बुलढाणा जिल्ह्यांमध्ये पीक विमा दावे मोठ्या प्रमाणात, कृषी विभागाकडून अद्याप निर्णयाची प्रतीक्षा
वाशिम जिल्ह्यात 2.90 लाख तक्रारी दाखल झाल्या असून, या जिल्ह्याला वाइड स्प्रेड अंतर्गत पीक विम्यासाठी पात्र ठरवण्याची शक्यता आहे. याचप्रमाणे बुलढाणा जिल्ह्यात 4.50 लाख तक्रारी दाखल झाल्या आहेत. या जिल्ह्यांमध्ये पीक विम्यासाठी मोठ्या प्रमाणात तक्रारी असून, या तक्रारींची संख्या 50% पर्यंत पोहोचू शकते. मात्र, अद्याप कृषी विभागाकडून निर्णय आलेला नाही.
हिंगोली आणि नंदुरबारमध्ये मोठ्या प्रमाणात दावे
हिंगोली जिल्ह्यात 4.99 लाख तक्रारी दाखल झाल्या असून, सोयाबीन पिकासाठी अधिसूचना जारी झाली आहे. हिंगोलीसाठी 25% अग्रिम पीक विमा मंजूर झाला आहे. तसेच, नंदुरबार जिल्ह्यात 35,000 तक्रारी दाखल झाल्या आहेत.
बीड जिल्ह्यात 10 लाखांच्या आसपास तक्रारी
बीड जिल्ह्यात 10 लाख तक्रारी दाखल झाल्या आहेत, परंतु अद्याप अधिसूचना जारी करण्यात आलेली नाही. शेतकरी भरपाईच्या प्रतीक्षेत आहेत, मात्र कृषी विभागाकडून कोणताही ठोस निर्णय घेण्यात आलेला नाही.
अकोला, धुळे, पुणे, आणि यवतमाळ जिल्ह्यांत तक्रारी
- अकोला: 2.90 लाख तक्रारी
- धुळे: 70,000 तक्रारी
- पुणे: 11,000 तक्रारी
- यवतमाळ: 3.90 लाख तक्रारी (25% अग्रिम मंजूर)
पुढील निर्णयाची प्रतीक्षा
अकोला, वाशिम, आणि बुलढाणा जिल्ह्यांमधील पीक विमा तक्रारींची संख्या वाढत असून, वाइड स्प्रेड अंतर्गत अधिसूचना जारी होण्याची शक्यता आहे. निवडणूक पार्श्वभूमीवर निर्णय होत असताना, शेतकऱ्यांना लवकरात लवकर दिलासा मिळावा अशी अपेक्षा आहे.
लातूर आणि अमरावतीसह राज्यातील अनेक जिल्ह्यांत पीक विमा तक्रारी वाढल्या, पंचनाम्यांचा विलंब शेतकऱ्यांच्या चिंतेत भर
खरीप हंगाम 2024 मध्ये लातूर, अमरावती, आणि इतर जिल्ह्यांमध्ये पिकांच्या नुकसानीबद्दल शेतकऱ्यांनी मोठ्या प्रमाणात पीक विमा तक्रारी दाखल केल्या आहेत. लातूरमध्ये सुमारे 1.70 लाख तक्रारी नोंदल्या गेल्या असून, या जिल्ह्यात अतिवृष्टी आणि अन्य कारणांमुळे मोठ्या प्रमाणात नुकसान झाले आहे. लातूर, नांदेड, आणि हिंगोली या जिल्ह्यांमध्ये नुकसानग्रस्त भाग घोषित करण्याची शक्यता आहे.
अमरावती आणि गडचिरोली जिल्ह्यांत तक्रारींची नोंद
अमरावती जिल्ह्यातून 1.25 लाख तक्रारी दाखल करण्यात आल्या आहेत. तर, गडचिरोली जिल्ह्यात सुमारे 3,500 तक्रारी नोंदवल्या गेल्या आहेत. शेतकऱ्यांना मोठ्या प्रमाणात नुकसान भरपाईची अपेक्षा आहे, मात्र पंचनाम्यांच्या प्रक्रियेत विलंब होत आहे, ज्यामुळे शेतकरी चिंतेत आहेत.
पंचनाम्यांचा विलंब आणि पीक विमा वितरणातील अडथळे
राज्यातील अनेक भागांत मोठ्या प्रमाणात तक्रारी दाखल झाल्या असल्या तरी, पंचनाम्यांची प्रक्रिया वेगाने होत नसल्यामुळे शेतकरी अस्वस्थ आहेत. शेतकऱ्यांना पीक विमा मिळावा म्हणून पंचनाम्यांची प्रक्रिया तातडीने सुरू करणे आवश्यक आहे. मात्र, पंचनाम्यांमध्ये होणाऱ्या विलंबामुळे शेतकऱ्यांना हक्काच्या विम्यापासून वंचित राहावे लागणार आहे, अशी भीती आहे.
निवडणूक आणि पीक विमा प्रक्रियेत अडथळे
राज्यातील आगामी निवडणुकांच्या पार्श्वभूमीवर पीक विमा वितरणाची प्रक्रिया लांबली आहे. निवडणूक धामधुमीमुळे पीक विमा आणि शेतकऱ्यांच्या पंचनाम्यांचा प्रश्न बाजूला राहण्याची शक्यता आहे, ज्यामुळे शेतकऱ्यांना मोठा आर्थिक फटका बसू शकतो. निवडणुकांनंतरच पंचनाम्यांची प्रक्रिया पूर्ण होण्याची शक्यता आहे.
निविष्ट अनुदानाचीही प्रतीक्षा
शेतकऱ्यांना निविष्ट अनुदान मिळण्याबाबतही अद्याप निर्णय झालेला नाही. प्रस्ताव तयार केले गेले असले तरी, हे प्रस्ताव डिसेंबरनंतरच स्वीकारले जातील, असे संकेत मिळत आहेत. शेतकऱ्यांना लवकरात लवकर दिलासा मिळावा, अशी अपेक्षा व्यक्त होत आहे.
शासकीय माहिती आणि योजना WhatsApp ग्रुप⚡जॉईन करा!