cotton rate आयातीत गाठींमुळे कापूस दरांवर होणार परिणाम
देशात यंदा २२ लाख गाठी कपाशीची आयात होणार असल्याची चर्चा सध्या शेतकरी वर्गात गाजत आहे. या निर्णयामुळे कापसाच्या दरावर नकारात्मक परिणाम होण्याची शक्यता असून, कापूस उत्पादक शेतकरी चिंतेत आहेत. मागील काही वर्षांपासून कापसाचे दर कमी राहिल्याने शेतकऱ्यांची आर्थिक स्थिती खालावली आहे.
नवीन कापसाची आवक आणि कमी दराची समस्या
महाराष्ट्रासह देशातील अनेक राज्यांमध्ये सध्या नवीन कापसाची आवक सुरू झाली आहे. मात्र, कमी दरामुळे शेतकऱ्यांकडून बाजारात आवक कमी होत आहे. आंतरराष्ट्रीय बाजारातील गाठींच्या तुलनेत भारतीय गाठींचा दर जास्त असल्याने विदेशातून कापसाची आयातीला व्यापाऱ्याकडून पसंती देण्यात आली.
व्यापाऱ्यांचे आंतरराष्ट्रीय बाजाराला प्राधान्य
गेल्या सहा महिन्यांपूर्वीच भारतीय व्यापाऱ्यांनी आंतरराष्ट्रीय बाजारातील कपाशी खरेदी करून बुकिंग केले होते. यामुळे २२ लाख गाठींची मोठी आवक भारतीय बाजारपेठेत येणार आहे. याचा थेट परिणाम देशांतर्गत बाजारात होणार असून, दर कमी होण्याची शक्यता कापूस तज्ञांकडून व्यक्त केली जात आहे.
जानेवारीपर्यंत बाजारात येणार आयातीत गाठी आणि सीसीआयची साठा विक्री
आयातीत गाठींची आवक जानेवारीपर्यंत होईल असा अंदाज वर्तवला जात आहे. त्यासोबतच मागील हंगामातील ११ लाख गाठी सध्या सीसीआयकडे शिल्लक असून, लवकरच त्यांचा लिलाव होणार आहे. एकूणच यामुळे कापसाचे दर कमी राहतील असे कापूस बाजारातील जाणकार व्यक्त करत आहेत.
कपाशी आयात आणि कापसाचे दर: शेतकऱ्यांमध्ये चिंता, सीसीआय कडून हमीभावाची अपेक्षा
आंतरराष्ट्रीय बाजारात कापूस दरांतील घसरण
मागील सहा महिन्यांपूर्वी भारतीय बाजारातील कापसाचे दर आंतरराष्ट्रीय बाजाराच्या तुलनेत कमी होते. आंतरराष्ट्रीय बाजारात ब्राझील, ऑस्ट्रेलिया आणि दक्षिण आफ्रिका या देशांमध्ये ५३,००० ते ५४,००० रुपये प्रति खंडी दर होता, तर भारतीय बाजारात ६०,५०० रुपये दर होता. यामुळे भारतीय गिरणी चालक आणि व्यापाऱ्यांनी आंतरराष्ट्रीय बाजारातील कमी दराचा फायदा घेत २२ लाख गाठी बुक केल्या आहेत.
शिल्लक साठ्याचा परिणाम आणि आगामी ३३ लाख गाठींची आवक
या हंगामात आंतरराष्ट्रीय बाजारातून आयात करण्यात येणाऱ्या २२ लाख गाठी आणि सीसीआयकडे असलेल्या ११ लाख गाठीच्या शिल्लक साठ्यामुळे देशांतर्गत बाजारात एकूण ३३ लाख गाठी कपाशी उपलब्ध असणार आहेत. या अतिरिक्त साठ्यामुळे कापसाच्या दरावर ताण येईल आणि शेतकऱ्यांच्या उत्पन्नावर त्याचा परिणाम होईल, असा अंदाज तज्ञांनी वर्तवला आहे.
आयात-निर्यात धोरणाचा कपाशीच्या दरांवर परिणाम
भारतीय कापसाची निर्यात सध्या थांबली असल्यामुळे आंतरराष्ट्रीय बाजारातील दरात स्थिरता आलेली आहे. सध्या आंतरराष्ट्रीय बाजारात भारतीय कापसाचा दर ५४,००० रुपये प्रति खंडी आहे. निर्यात थांबल्याने शेतकऱ्यांना आर्थिक तोटा सहन करावा लागतो, कारण मागील वर्षापासून कापसाचे दर घटले आहेत.
स्थानिक बाजारात कमी दर; शेतकऱ्यांमध्ये असंतोष
सध्या कापसाच्या गुणवत्तेनुसार ६,५०० ते ७,००० रुपये प्रति क्विंटल दर मिळत असून, शेतकऱ्यांनी बाजारात माल आणण्यास अनुत्सुकता दर्शवली आहे. हमीभावापेक्षा कमी दर मिळत असल्याने शेतकऱ्यांमध्ये असंतोष आहे, परंतु सीसीआयच्या खरेदी केंद्रांमुळे हमीभाव मिळण्याची त्यांना आशा आहे.
सीसीआय खरेदी केंद्रांची उभारणी
सीसीआयकडून देशभरात ५०० खरेदी केंद्र उभारण्याचे नियोजन आहे, त्यातील १२० केंद्रे महाराष्ट्रात असतील. मराठवाड्यात ५९ आणि विदर्भात ६१ केंद्रे उभारली जाणार आहेत. शेतकऱ्यांना या केंद्रांमधून हमीभाव मिळण्याची अपेक्षा आहे.
कापसाचे दर वाढण्याची शक्यता कमी
२२ लाख गाठींच्या आयातीमुळे देशांतर्गत बाजारात कपाशीचे दर कमी राहतील, असा तज्ञांचा अंदाज आहे. परिणामी, कापसाच्या दरात सध्या तरी वाढ होण्याची शक्यता दिसत नसल्याचे तज्ञांनी स्पष्ट केले आहे.