राज्य सरकारची महत्त्वाकांक्षी योजना असलेल्या मुख्यमंत्री लाडकी बहिण योजनेला निवडणूक आयोगाच्या आदेशामुळे तात्पुरती स्थगिती देण्यात आली आहे. राज्यात निवडणुकीपूर्वी आचारसंहिता लागू झाल्यामुळे ही योजना सध्या थांबवण्यात आली आहे. मात्र, विरोधकांनी या योजनेवर तीव्र टीका केली असली तरी सरकारने योजनेच्या बंद होण्याच्या चर्चांचा इन्कार केला आहे.
लाडकी बहिण योजना: महिला सक्षमीकरणाचा प्रयत्न
लाडकी बहिण योजना ही राज्य सरकारची एक महत्त्वाकांक्षी योजना आहे, जी जुलै 2024 मध्ये सुरू करण्यात आली. या योजनेचा उद्देश राज्यातील आर्थिकदृष्ट्या दुर्बल महिलांना वित्तीय मदत करणे आहे. या योजनेअंतर्गत महाराष्ट्रातील पात्र महिलांना दर महिन्याला 1,500 रुपये दिले जातात. ही मदत थेट लाभ हस्तांतरण (Direct Benefit Transfer) प्रणालीद्वारे लाभार्थी महिलांच्या आधार लिंक केलेल्या बँक खात्यात जमा केली जाते.
सरकारच्या अहवालानुसार, जुलैपासून सप्टेंबरपर्यंत जवळपास दोन कोटी ४० लाख महिलांचे अर्ज मंजूर करण्यात आले आहेत आणि त्यांच्या खात्यात पैसे जमा करण्यात आले आहेत. ही योजना महिलांच्या आर्थिक सक्षमीकरणासाठी महत्त्वपूर्ण ठरणार असल्याचे सरकारकडून सांगण्यात येत होते.
विरोधकांची टीका: योजना केवळ निवडणुकीसाठी?
लाडकी बहिण योजनेवर विरोधकांकडून जोरदार टीका करण्यात आली. विरोधकांचे म्हणणे होते की, ही योजना केवळ निवडणुकीसाठी मतदारांना आकर्षित करण्यासाठी आणली आहे. निवडणुकीनंतर ही योजना बंद होईल असा दावा विरोधकांनी केला. यासह, राज्य सरकारवर आर्थिक संकट असल्यामुळे योजनेला निधी पुरवठा करण्यास असमर्थ असल्याचेही आरोप करण्यात आले.
निवडणूक आयोगाची स्थगिती: आचारसंहितेच्या नियमांनुसार निर्णय
१५ ऑक्टोबर २०२४ रोजी राज्यात निवडणुकीसाठी आचारसंहिता लागू झाली आहे. आचारसंहितेनुसार, निवडणुकीपूर्वी आर्थिक लाभ देणाऱ्या योजना तात्पुरत्या थांबविण्याचे आदेश निवडणूक आयोगाने दिले आहेत. २० नोव्हेंबर रोजी महाराष्ट्रात विधानसभा निवडणुकीचे मतदान होणार असल्यामुळे मुख्य निवडणूक अधिकारी एस. चोक्कलिंगम यांनी लाडकी बहिण योजनेवर स्थगिती लागू केली आहे.
योजना तात्पुरती स्थगित: बंद होणार नाही
मुख्यमंत्री माझी लाडकी बहीण योजना सुरूच राहणार !!
मुख्यमंत्री माझी लाडकी बहीण योजनेची अंमलबजावणी जुलै 2024 पासून सुरू झाली आहे. या योजनेअंतर्गत महाराष्ट्रातील पात्र भगिनींना दरमहा 1,500 रुपये थेट त्यांच्या आधार लिंक केलेल्या बँक खात्यात जमा केले आहेत. शासनाने जुलै, ऑगस्ट, आणि…
— Aditi S Tatkare (@iAditiTatkare) October 19, 2024
लाडकी बहिण योजनेला स्थगिती मिळाल्यानंतर सरकारने लगेचच याबाबत स्पष्टीकरण दिले. महिला आणि बालविकास मंत्री आदिती तटकरे यांनी ट्वीटद्वारे योजनेबाबत माहिती देताना सांगितले की, ही योजना बंद केली जाणार नाही. आचारसंहितेमुळे तात्पुरती स्थगिती लागू करण्यात आली आहे, परंतु योजनेचा लाभ डिसेंबरपासून पुन्हा सुरू होईल.
उपमुख्यमंत्री अजित पवार यांनीही आपली भूमिका स्पष्ट केली आहे की, लाडकी बहिण योजना निवडणुकीनंतर नक्कीच सुरू राहील. सरकारने ऑक्टोबर आणि नोव्हेंबर महिन्याचा लाभ आधीच पात्र महिलांच्या खात्यात जमा केला आहे. यामुळे शेतकरी आणि कामगार वर्गातील महिलांना मोठा दिलासा मिळाला आहे.
आचारसंहिता संपल्यानंतर अर्ज प्रक्रिया सुरू होण्याची शक्यता
निवडणुका पार पडल्यानंतर आणि नवीन सरकार स्थापन झाल्यानंतर, डिसेंबरपासून महिलांना पुन्हा अर्ज करण्याची संधी दिली जाणार आहे. लाडकी बहिण योजनेतील नव्या लाभार्थींनी अर्ज करण्यासाठी तीन वेळा मुदतवाढ दिली होती, मात्र आचारसंहिता लागू झाल्यामुळे १५ ऑक्टोबर ही शेवटची तारीख ठरली.
अर्ज केलेल्या महिलांना लाभाचा विचार
ज्यांनी जुलै ते सप्टेंबरपर्यंत अर्ज केले आहेत त्यांना थेट तीन महिन्यांचा एकत्रित लाभ मिळाला आहे. जे अर्ज उशिरा भरले होते, त्यांनाही एकत्रित लाभ देण्यात आला होता. पण आता शेवटच्या टप्प्यात अर्ज केलेल्या महिलांना आचारसंहितेमुळे ऑक्टोबर-नोव्हेंबर महिन्याचा लाभ मिळणार नाही. त्यांना डिसेंबरपासून योजनेचा लाभ मिळू शकेल.
दिवाळी बोनसची अफवा
लाडकी बहिण योजनेच्या लाभार्थींना दिवाळी बोनस दिला जाईल अशी अफवा पसरली होती. परंतु, महिला आणि बालविकास विभागाच्या मंत्री आदिती तटकरे यांनी याबाबत स्पष्टीकरण दिले की, दिवाळी बोनस देण्याबाबत कोणताही शासन निर्णय झालेला नाही. त्यामुळे लाभार्थींनी या अफवांवर विश्वास ठेवू नये असे आवाहन करण्यात आले आहे.
निष्कर्ष: लाडकी बहिण योजना सध्या स्थगित, निवडणुकीनंतर पुन्हा सुरू होण्याची शक्यता
लाडकी बहिण योजनेला तात्पुरती स्थगिती देण्यात आली असली तरी निवडणुकीनंतर ही योजना पुन्हा सुरू होणार आहे. आचारसंहितेमुळे योजनेची अर्ज प्रक्रिया थांबविण्यात आली आहे, पण नवीन सरकार स्थापन झाल्यावर डिसेंबरपासून महिलांना पुन्हा लाभ मिळण्याची शक्यता आहे.